Investeringen

Vervangingsinvesteringen zijn investeringen die worden uitgevoerd als

• Er moet worden voldaan aan wet- en regelgeving;
• Veroudering, slijtage en de staat van het onderhoud vervanging noodzakelijk maakt om het activum te behouden;
• Er een directe relatie met eerdere bestuurlijke besluitvorming is.

In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op het meerjareninvesteringsplan (MIP). Achtereenvolgens wordt inzicht gegeven op de ontwikkeling van de vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar en toelichting gegeven op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de begroting 2024. Tot slot is een tabel opgenomen per programma per jaar.
In de kolom Investeringssom (tien jaar) zijn de totaalbedragen vanaf de startdatum opgenomen voor een periode van tien jaar, die ter autorisatie aan de raad zijn of worden voorgelegd. In onderstaande tabel zijn onder 'begroting 2024' de investeringsbedragen opgenomen die voortkomen uit eerdere P&C documenten (stand tot en met begroting 2024). Het betreft nog niet afgeronde investeringen. Voor bijstellingen op kredieten die uitgaven in het lopend jaar (2024) kennen en voor nieuwe opgevoerde investeringen in 2024 worden bij deze Voorjaarsnota aanvullende kredietvoorstellen ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Besluitvorming over de investeringen die het komend begrotingsjaar van start gaan ligt voor bij de vaststelling van de begroting 2025.
De bijdrage van derden worden in één keer in mindering gebracht op de te activeren investeringssom, waarover Zaanstad de kapitaallasten draagt in haar begroting.

Tabel 1   (bedragen x € 1.000)

In de najaarsrapportage en jaarrekening wordt u geïnformeerd over de voortgang van de investeringsprojecten. Vanaf 2017 bestaat de verplichting (rijksregelgeving BBV) om alle vaste activa te activeren. Dat betekent dat de kosten van een investering - in de vorm van kapitaallasten - verdeeld moeten worden over de jaren waarin het gebruikt wordt. Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingslasten en rentelasten en zijn niet snel beïnvloedbaar omdat de uitgaven al zijn gedaan. Om te voorkomen dat een relatief groot deel van de begroting bestaat uit kapitaallasten is het van belang deze lasten te beheersen. Bij de afschrijvingslasten gaat het dan vooral om de lasten die een beslag leggen op de algemene middelen. Afschrijvingslasten die worden gedekt via tarieven, reserves of huurinkomsten vallen hierbuiten. De beheersing van de rentelasten is onderdeel van de paragraaf Financiering van de jaarrekening en de begroting.
Om de infrastructuur en de voorzieningen in de stad en de bedrijfsmiddelen van de gemeentelijke organisatie in stand te houden, worden dergelijke kapitaalgoederen in de regel vervangen als de gebruiksduur is verstreken en het kapitaalgoed is versleten. Alle vervangingsinvesteringen en de bijbehorende kapitaallasten zijn opgenomen in het MIP. Om beheersing van de kapitaallasten mogelijk te maken, worden vanaf 2017 twee keer per jaar de afschrijvingslasten van alle vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar in beeld gebracht. Dat is nu ook voor de Voorjaarsnota 2024 gedaan.
Ter toelichting het volgende:

Nieuwe investeringen
In totaal is € 17 mln. aan nieuwe investeringen in het MIP opgenomen. In hoofdlijnen betreft dit de volgende posten:

• Aankoop IKEA kavel € 12,4 mln . (raadsbesluit 7722454 d.d 21-9-2023)
• Durghorst cultuurzaal € 2,4 mln. (raadsbesluit 7946198 d.d. 1-2-2024)
• Durghorst buurthuis € 0,53 mln. (raadsbesluit 7946198 d.d. 1-2-2024)
• Werkboot € 0,37 mln.  Budgetneutrale wijziging, tot op heden werd een boot gehuurd.

Bijstellingen
In totaal wordt in het MIP € 160,5 mln. naar boven bijgesteld over de jaren 2024-2033. Als we alleen kijken naar posten met bijstellingen vanaf € 0,5 mln. Dit betreft de volgende posten:

• Overhevelingen resterende kredieten 2023 vanuit de jaarrekening 2023 € 46 mln.
• Riool -€ 14,6 mln. Verlaging van het investeringsniveau is mogelijk, doordat in de periode tot en met 2022 alle onderhoudsachterstanden zijn ingelopen. Dit waren jaren van grote investeringen in het rioolstelsel. Hierdoor kunnen de investeringen aan het rioolstelsel voor de komende jaren naar beneden worden bijgesteld.
• Actualisatie heeft plaatsgevonden op grond van het IHP. In 2026, 2027 en 2028 is een plafond voor IHP primair onderwijs gebouwen opgenomen voor jaarlijks € 9,1 mln. (totaal € 27,2 mln.).
• De Spiegel uitbreiding 2 lokalen -€ 0,51 mln. Het project is gereed en het restant budget wordt niet meer gebruikt.
• Dynamica XL (schoolgebouw) -€ 0,54 mln. Het project is gereed en het restant budget van €0,54 mln. kan daardoor vrijvallen.
• Woonunits (Oekraïne) -€ 6,52 mln. Budgetneutrale wijziging
• Plafond IHP PO gebouwen -€ 0,64 mln. en in 2033 voor het eerst begroot € 22,4 mln.
• Herstel schade storm Poly € 0,98 mln.
• In 2032 en in 2033 zijn de plafonds van openbare ruimte voor het eerst begroot voor beide jaren € 40,5 mln.

Indexatie
De actuele prijsindexen zijn doorgevoerd.

Gesplitste investeringen
In 2027 is voor project Zaanse hout een bedrag van €1,26 mln. overgeheveld naar het investeringsfonds.

Bijdrage van derden
In de jaren van 2024 t/m 2026 is de rijksbijdrage van de woonunits (Oekraïne) begroot op € 4,9 mln. Zie boven bij de regel van de bijstelling.
In 2032 en in 2033 zijn de plafonds riolering voor het eerst begroot voor beide jaren € 6,46 mln. Dit betreft de dekking uit spaarvoorziening riool.

Tabel 2 - te autoriseren bijstellingen investeringsvolumes 2024 per programma